मृगगड - गोकुंड आणि भरपुर ॲडवेंचर

मृगगड – रायगड जिल्ह्यातील सुधागड तालुक्यातला पालीजवळचा एक लपलेल रत्न. सह्याद्रीच्या कुशीत वसलेला हा छोटेखानी किल्ला फारसा प्रसिद्ध नाही, पण निसर्गसौंदर्य, शांतता, आणि थोडीशी साहसाची जोड अशा सगळ्याचा परिपूर्ण संगम इथे अनुभवता येतो. कार्तलाबखान आणि छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या उंबरखिंडीच्या लढाईत ह्या किल्ल्याचा विशेष उपयोग झाला असेल तरीही जास्त इतिहास माहीत नाही. गर्दी नसलेला, पण इतिहासाचा व निसर्गाचा स्पर्श लाभलेला असा मृगगड एकदा तरी ट्रेकर्सनी अनुभवायलाच हवा.

या ट्रेकचा अनुभव मी घेतला एप्रिल महिन्यात – उन्हाळा असूनसुद्धा सावलीचं जंगल, आणि वर असलेली एक शांत गुहा यामुळे हा ट्रेक वेगळाच वाटला...

उन्हाळ्याचा तडाखा वाढत होता, पण काही झाल तरी दर महिन्याला एक गड सर करायचाच हा माझा संकल्प. मृगगड बऱ्याच दिवसांपासून डोक्यात घर करून बसला होता, आणि वाचण्यात आलं होतं की हा छोटासाच आणि सोपा ट्रेक आहे. मुख्य म्हणजे त्याच बाजुला माझ्या मेव्हण्याचा विजयचा विला आहे. गडाच्या पायथ्याच गाव भेलीव, विला पासुन अगदी १४ किमीवर! ठरलं तर मग. शनिवारी रात्री विल्यावर मुक्काम आणि रविवारी सकाळी मृगगड.

आदल्या दिवशी दुपारीच मी, माझी दोन पिल्लं (रिआ आणि रेयांश), माझा मित्र महेश आणि त्याची बायको कोमल निघालो. वाटेत कळंबोलीला आधी सासुरवाडीला जाऊन मेव्हण्याने विलावर घेऊन जाण्यासाठी सामान भरुन ठेवलं होतं ते घेतल. विजय नंतर येणार होता. खोपोलीच्या पुढे रस्त्यात तावडे वडापाववाल्याकडे गरमागरम वडापाव खाल्ले आणि संध्याकाळी परत भुक लागलीच तर, काहीतरी असावं म्हणुन भेळ बांधुन घेतली. विला गाठल्यावर आम्ही स्विमिंगपुल मध्ये उतरलो पण पाणी तर आंघोळीच्या पाण्याइतक गरम. तसच त्या पाण्यात मस्ती केल्यावर बाहेर आलो.आता एवढ पाण्यात खेळलो आणि सकाळी सवयीप्रमाणे व्यायामासाठी लवकर उठलेलो तर मग दिली ताणून.

संध्याकाळी प्रथमेश-रुपाली आणि त्यांची मुलगी ध्रुवी, सागर आणि अरविंद विला वर पोहोचले. विजय ही मागोमाग आला. सगळे गोळा झाल्यावर, रात्रीच जेवणं झाली आणि मग पत्त्यांची मैफल रंगली. दुसऱ्या दिवशी सकाळी लवकर निघायचं असल्यामुळे शेवटी पत्ते बाजूला ठेवून आम्ही सगळे झोपलो नाहीतर रात्रभर काहीतरी धांगडधिंगा करत बसलो असतो.

या ट्रेकचा लीडर असल्यामुळे सकाळी सर्वांत आधी उठायची जबाबदारी अर्थातच माझी! अलार्म लावलेलाच होता पण तो वाजयच्या आधीच डोळे उघडले, वेळेकडे पाहिलं, अरे आता १५ मिनिटात अलार्म वाजेलच तर मग काहीस मनातल्यामनात गणित करुन अलार्मची वेळ थोडी पुढं ढकलली आणि झोपलो. अलार्म वाजला, आता उठायलाच लागेल! मी पटकन आवरलं आणि मग सुरू झाली सगळ्यांना उठवण्याची मोहीम. कोण अंग झटकत उठलं, कोण अरे थांब, त्याच आवरुन झाल की मी उठतो, प्रथमेशला उठल्यावर योगासन करायची सवय आहे हे कळल, आणि त्यात शवासन त्याच आवडतं आसन – पण शेवटी सगळे एक एक करत उठले आणि तयारी सुरू झाली. मी चहा टाकला, सगळ्यांनी चहा बरोबर बिस्किट खाल्ली!  

निघताना मात्र भन्नाट मजा . कोणी काय घ्यायचं, कोणाचं काय राहिलंय, पाण्याच्या बाटल्या कोण घेणार यावर विशेष वाद झाला – “बॅग जड होते”, “मी दोन पाण्याच्या बाटल्या घेतल्यात”, “मी खाणं घेतलंय” अशा टोलवाटोलवीच्या डायलॉग्स हवेत उडत होते. शेवटी माझ्याच बॅग मध्ये सर्वात जास्त सामान आलं पण आता काय करणार, लीडर ह्या नात्याने माझ कर्तव्यच होत ते (माझा ब्लॅाग आहे तर मीच हिरो).

गेटच्या बाहेर आलो तर गाडीची चावीच सापडत नव्हती. सगळ्यांना माझ्यावर उखडायची आयतीच संधी चालून आली. चावी शेवटी होती कुठे तर माझ्या खिशात. काखेत कळसा आणि …..  मृगगडच्या दिशेने निघालो. ठरवूनही आमचा नेहमीचा 'एक तास उशीर'चा ट्रॅडिशन सुरूच राहिला. अर्ध्या तासात आम्ही ‘भेलीव’ ह्या पायथ्याच्या गावात पोहोचलो – हेच मृगगडाच्या पायथ्याचं गाव.  गुगल मॅपचा थोडा उपयोग झाला, पण रस्त्यात स्थानिंकानाही विचारत विचारतच आलो.  एक स्कुटी वरुन जाणाऱ्याने तर गावापर्यंतच आणुन सोडल. गाव तसं छोटंसं आहे, गावात शिरल्या शिरल्या एक भल मोठ मंदीर दिसल तिथेच पार्किंगला ऐसपैस जागा होती.

गाडी पार्क केली तिथूनच मृगगडाचं पहिलं दर्शन झालं. फार उंचावर नव्हता, पण डोंगराच्या पायथ्याशी असलेल्या दाट जंगलामुळे त्याचं सौंदर्य अधिकच उठून दिसत होतं. पाठीमागे लोणावळ्याचे भलेमोठे डोंगर त्याला साक्षीला होते – एकदम रुबाबात उभा होता.

गावात अजून फारशी हालचाल सुरू झाली नव्हती. नाश्त्याची कुठेच सोय नव्हती, त्यामुळे लगेचच ट्रेक सुरू केला. सुरुवात कुठुन करायची हे एकाला विचारल – त्याने वाट दाखवली, आणि मग आम्ही ती पायवाट पकडून पुढे निघालो.

सुरुवातीची पाच मिनिटं शेतातून चालत गेलो. नंतर अचानक जंगलात प्रवेश झाला – छान सावली आणि समोर सपाट चाल. वाटेत गप्पा, फोटो आणि विडीयो शुटींग चालू होतीच. जंगलात सर्वत्र करवंदाची जाळी पसरलेली होती – काही टपोरे करवंदं दिसली पण कच्चीच होती.

सुमारे दहा पंधरा मिनिटे चालल्यावर चढ सुरू झाला, पण सुरुवातीचा टप्पा फारसा कठीण नव्हता. मग आलो आम्ही मृगगडाच्या पहिल्या खऱ्या ॲडवेंचरवर – चढाईचा मुख्य टप्पा! दोन्ही बाजूंनी उंच कातळ आणि मधून जाणारी अगदीच अरुंद वाट. मदतीसाठी काही दुर्गप्रेमींनी आधीच दोर लावून ठेवले होते – त्याची मदत घेऊन चढणं थोडं सोपं झालं. ही वाट इतकी निमुळती होती की एखादं पोटसुटलेलं प्रकरण तिथे अडकलं असतं. चेष्टा-मस्करी करत आणि दोर पकडत शेवटी आम्ही वर पोहोचलो!

कातळ खिंड चढून वर गेल्यावर दोन वाटा समोर आल्या. एक वाट सरळ मृगगडावर नेणारी होती — जिथे कातळातच कोरलेल्या जुन्या पायऱ्या दिसत होत्या. दुसरी वाट मात्र थोडी वेगळी होती, आणि किल्ल्याच दुसर ॲडवेंचर — मृगगडाची गुहा!

ह्या गुहेकडे जाणारी वाट अतिशय अरुंद होती — इतकी की एकावेळी माणसाचा एकच पाय ठेवायला जागा एवढीच रुंदी. एका बाजूला डोंगर आणि दुसऱ्या बाजूला खोल दरी. आधी मी आणि महेशने तिकडे जायचं ठरवलं. आम्हाला अजिबात अवघड वाटलं नाही — जेमतेम ३०-४० मीटरची वाट होती. गुहा मात्र कमालच होती! त्यामुळे लगेच परत आलो आणि रिआ व रेयांशलाही तिकडे घेऊन गेलो. बाकीच्यांना पण बोललो चला पण आधीच्याच ॲडवेंचरने थकल्यामुळे सगळे तिथेच विसावलेले होते! नंतर महेश कोमलला घेऊन गेला.

गुहेतून परत आल्यावर, आम्ही तिघांनी (मी, महेश आणि रेयांश) आमचं खास "बेअरचेस्ट फोटोशूट" चालू केलं — झाडाला लटकून, पुलअप्स करत, आणि बरंच काही माकडचाळे. बाकीचे वैतागले आणि पुढे निघून गेले. फक्त अरविंद थांबला — कारण फोटो तोच काढत होता, त्याला पर्याय नव्हता.

मनसोक्त फोटोशूट झाल्यावर आम्ही पायऱ्यांनी वर आलो. पायऱ्या संपतात तिथे एक छोटेखानी मंदिर आहे. पुढे गेल्यावर पाण्याची काही टाकी दिसली — पण त्या पूर्ण सुकलेल्या होत्या. अजून थोडं चालल्यावर आम्ही पोचलो किल्ल्याच्या शेवटच्या टोकावर. आम्ही गुहेपाशी टाइमपास करत असताना एक ट्रेकिंग ग्रुप आम्हाला ओव्हरटेक करून किल्ला बघून परत निघालाही होता. 

नाश्ता अजूनही झाला नव्हता, आणि भूक जोरात लागली होती. मग काय – बॅगेत जे जे होतं ते बाहेर आल. चिक्की, संत्री, खाकरा, चॉकलेट्स... सगळ्यांनी पोटभर खाल्लं. थोडी तरतरी आली आणि पुन्हा फोटोशूटला सुरुवात झाली!

महेश – आमचा कॅलेस्थॅनिक्स एक्सपर्ट – त्याच्या अॅक्शनला सुरुवात झाली. रेयांशचा आग्रह होता, “महेश काका बॅकफ्लिप मार!” मग महेशने थोडा वॉर्मअप करून बॅकफ्लिप, हँडस्टँड, लेग स्प्लिट सगळं करून दाखवलं. आणि मग रेयांशही मागे कसा राहील? त्यानेही कार्टव्हील मारून दाखवलं!

सगळे स्टंट्स आणि धमाल झाल्यावर परतीला निघालो. मनात होतं की आता पटापट खाली उतरू… पण कुठं काय! त्या निमुळत्या खिंडीत सगळ्यांचा एक ग्रुप फोटो काढायचा होता. त्या एक परफेक्ट शॉटसाठी सगळ्यांना एका रेषेत उभं करण्यात बराच वेळ गेला.

खाली जंगलात आल्यावर रुपालीने सगळी कच्ची करवंद गोळा करायला लावली, त्याची चटणी बनते, अजुनही मला मिळाली नाही. परत पार्किंग लॅाटला पोहचलो तेव्हा खरंच जाम थकलेलो होतो. गुहेचा ट्रेल, चढ-उतार, ऊन आणि उत्साह सगळ्यामुळे शरीर आणि मन दोन्ही दमलं होतं. थोडसं फ्रेश झालो, पाणी प्यायलो आणि मी मनातल्या मनात ठरवलेला प्लॅन पुढे सरकवला — "सेक्रेट वॉटरफॉल!"

त्यालाच गोकुंड वॅाटरफॅाल ही बोलतात. आमच्याकडे पार्किंगचे पैसे घ्यायला आलेल्या गावकऱ्यालाच तिकडे जायचा रस्ता विचारला. त्याच्यासाठी फक्त चार किमी अंतरावर असलेल फल्याण गावी जायच. पण तिथं पोहचलो आणि बघतो तर काय — ४-५ मोठ्या टुरिस्टच्या बसेस आणि बरीच खाजगी वाहने आधीपासूनच उभ्या! सेक्रेट काही उरलं नव्हतं! गावकऱ्यांनी आमच्या बरोबर असणाऱ्या मुलांना बघुन सांगितलं, “गोकुंड तर लांब आहे, पण वाटेतच जवळ एक छान ठिकाण आहे. तिथे मुलांना मजा येईल.”

अर्धा तास चाललो, वाट मोकळीच, एवढ्या गाड्या-बसेस होत्या पण त्यातला एक माणुस दिसत नव्हता, बरोबर चाललोय का आम्ही का चुकलो वाट. ऊन तापलेलं, आम्ही थकलेलो, तरी मनात होती थोडी उमेद. तेवढ्यात एक आशेचा किरण — नदी दिसली! एक ग्रुप पण आला. त्यांनी सांगितलं, "फक्त पाच मिनिटं पुढे जा — धमाल स्पॉट आहे!" आता एवढं आलोच आहोत तर तेही बघूया म्हणत पुढे गेलो. तर खरंच एकदम मस्त जागा होती. वाहत्या पाण्यात जेमतेम अंगभर पाण्याच एक डबक होत, पोहण्यासाठी मस्तच, पाणी पण थंड,  सभोवताली शांतता. पटापट कपडे काढले आणि पाण्यात उड्या मारल्या. गरम झालेल्या अंगावर ते थंडगार पाणी म्हणजे जणू स्वर्गसुखच!

रेयांशने तर अंडरवॉटर स्टंट्स, उड्या मारत धमाल केली. शेवटचा ॲडवेंचर म्हणजे सागरचा चष्मा पाण्यात बुडाला आणि मग सुरू झाली ती 'चष्मा शोध मोहीम'! शेवटी महेशला सापडला. सगळ्यांनी मनसोक्त खेळून घेतलं. आता मात्र वेळ होती परतीची. अर्धा तास परत चालून गाडीजवळ पोहोचलो तेव्हा "हायसं वाटलं" म्हणणं म्हणजे थोडं होतं! मग विला गाठला, गरमागरम जेवणावर ताव मारला आणि एक आंघोळ घेऊन परतीचा प्रवास सुरू केला...

ही ट्रिप खासच होती — थोडा थकवा, थोडं चुकणं, आणि खूप सारा आनंद!